HISTORIA SZKOŁY W CYCOWIE

„Chociaż nasze życie na ziemi może się wydawać ulotne i krótkie,
wszyscy pozostawiamy cząstkę siebie w historii, która nas przeżyje” Jostein Gaarder

Pierwsza polska szkoła jednoklasowa powstała w Cycowie (przedtem były rosyjskie - koedukacyjna i żeńska) w 1915 r. w domu Rusina Eugeniusza Samojtowicza, który ewakuowany w 1915 wyjechał do Rosji (wrócił w roku 1920).

Właściwy budynek szkoły rosyjskiej, stojący w tym samym miejscu, gdzie obecnie znajduje się Zespół Szkół w Cycowie, spłonął w czasie odwrotu wojsk rosyjskich, w spuściźnie szkoła otrzymała 14 ławek i tablicę. Pierwszą polską nauczycielką była p. Lucyna Mazurek. Dzieci zapisało się 40, przeważnie polskich, reszta ruskich i żydowskich.

Od 15 września 1916 r. obowiązki nauczycielki przejęła p. Helena Prztówna. Wielkie zainteresowanie i pomoc przy organizacji szkoły okazał w tym czasie miejscowy sekretarz gminy, p. Władysław Matuchniak oraz p. Henryk Załuski, właściciel m. Kulik, który był wtedy przewodniczącym Rady Szkolnej Gminnej. Dzieci wpisano do szkoły 45. Opiekunem szkoły był Jan Podkowa z kol. Cyców. Gromada uchwaliła datki na obsługę kancelarii i światło, a drzewo w naturze ofiarował z lasów prywatnych majątku Świerszczów hr. A. Morstin.

W listopadzie 1920 r. (po odparciu wojsk bolszewickich 16 sierpnia 1920 r.) na stanowisko kierownika szkoły powszechnej w Cycowie został wysłany Antoni Rist. Szkoła przekształciła się w dwuklasową i przeniesiono ją do budynku szkoły ewangelickiej (w kirsze). Od tej pory również dzieci narodowości niemieckiej uczyły się w języku polskim wykładowym.

Fot. Budynek kirchy - fotografie z 2004 roku.

Szkołę przemianowano na 4 - klasową i drugi lokal wynajęto u gospodarza, p. Mateusza Biernackiego. Liczba dzieci wzrosła do 172.

Fot. Budynek żeńskiej szkoły pocerkiewnej, zw. później popówką - fotografia z 2004 roku.

W roku 1921 szkoła była już 5 - klasowa, dzieci uczyły się również w wydzierżawionym przez ówczesnego proboszcza, ks. Jana Znamirowskiego, budynku żeńskiej szkoły pocerkiewnej. W lipcu 1929 r. na stanowisko kierownika szkoły w Cycowie został mianowany p. Kazimierz Strąkowski. Szkołę przemianowano na 7 - klasową i mieściła się już częściowo w nowo wybudowanym gmachu szkoły.

W r. 1931 kierownikiem szkoły zostaje p. Jan Mieczysław Kolasiewicz. Do szkoły chodzą dzieci z różnych obwodów szkolnych gminy i gmin sąsiednich. W szkole istnieje bursa, skupiająca 25 osób. Lekcje odbywają się w 6 wykończonych salach. W roku szkolnym 1933/34 do szkoły zapisanych jest 396 uczniów. Budynek szkoły (r. 1935/36) został wykończony, poza mieszkaniami dla nauczycieli.

Fot. Budynek Szkoły Powszechnej w Cycowie, obok budynku szkoły widać pomnik z 1930 roku - fotografia archiwalna z 1935/1936 roku.
Fot. Budynek Szkoły Powszechnej w Cycowie - fotografia archiwalna z 1939 roku.

W r. 1936 p. o. kierownika szkoły jest p. Zofia Kociubińska. Od r. 1937 kierownikiem szkoły zostaje p. Eugeniusz Piątkowski. Szkoła liczy 11 oddziałów, uczy w niej 9 nauczycieli i 3 osoby religii różnych wyznań. W dn. 30 listopada 1938 r. odbyła się uroczystość poświęcenia szkoły w Cycowie. Rok 1939 - to groza okupacji i upadek szkolnictwa. Kierownik szkoły został zabrany do obozu koncentracyjnego (powrócił w 1945 r. do Puław), jeden z nauczycieli jako oficer WP zginął w bitwie, p. Stanisław Ćwiek został rozstrzelany, p. Adam Kotliński dostał się do obozu jenieckiego (powrócił po wojnie do Lublina). Sprzęt szkolny Niemcy zniszczyli lub rozgrabili, bibliotekę spalono, pomoce naukowe zniszczono. W okresie wojny kierownikiem szkoły został pracujący już wcześniej nauczyciel, p. Stanisław Janusz. W tym samym budynku utworzono drugą szkołę - ukraińską. W 1944 r. usiłowano spalić szkołę, miejscowa ludność zdołała uratować ją od całkowitego zniszczenia, ale uczyć w niej już nie było można. Szkoła znalazła schronienie w kirsze niemieckiej, a później również w organistówce.

W roku 1947 kierownikiem szkoły została p. Maria Wrońska, a od 1948 - p. Janina Chimiuk. Lekcje prowadzono w organistówce, wynajętym lokalu, w sali budynku gminy i pod gołym niebem, a później w kolejno remontowanych salach wypalonego budynku szkoły. Remont zakończono w listopadzie 1953 r.

Fot. Najstarszy budynek szkoły - fotografia z 2014 roku.

W r. 1953 kierownikiem szkoły został p. Roman Nakielski. W latach sześćdziesiątych dobudowano południowe skrzydło szkoły wraz z salą gimnastyczną, oddane do użytku w 1970 r. Od roku 1979 stanowisko dyrektora zbiorczej szkoły gminnej obejmuje p. Jan Sierżęga, a od 1984 r. - p. Zbigniew Rutkowski, obecny dyrektor Zespołu Szkół im. 7 Pułku Ułanów Lubelskich w Cycowie (imię nadano szkole 23 czerwca 1992 r.).

Od r. 1991 uczniom klas 0-III służy nowy budynek szkolny.

Fot. Budynek Przedszkola Samorządowego - fotografia z 2004 roku.
Fot. Budynek Przedszkola Samorządowego - fotografia z 2018 roku.

Maj 2003 r. - dla potrzeb uczniów gimnazjum zostaje oddana do użytku najnowsza część szkoły, z 10-ma salami lekcyjnymi i funkcjonalnie urządzonym poddaszem.

Fot. Skrzydło szkoły oraz hala sportowa - fotografia z 2006 roku.