20 lat tradycji kawaleryjskich w Zespole Szkół im. 7 Pułku Ułanów Lubelskich w Cycowie

18 czerwca 2012 r.

„Czasu nie da się zatrzymać,
ale warto wracać do chwil,
które pozostają w naszej pamięci
na zawsze”

Jubileusz szkoły jest okazją do wspomnień, które zawsze pozostają w pamięci. Chociaż czas je porządkuje, czasem dodaje blasku, jednak dźwięk szkolnego dzwonka przywołuje ponownie te chwile. Trudno, bowiem być obojętnym wobec miejsca, w którym zostawiło się część życia.

23 czerwca bieżącego roku minie dokładnie 20 lat odkąd szkoła – wówczas Szkoła Podstawowa w Cycowie – przyjęła za swojego Patrona 7 Pułk Ułanów Lubelskich, jedną z najznamienitszych formacji kawaleryjskich Rzeczpospolitej Polskiej. W 1921 r. pułk odznaczony został przez Marszałka Józefa Piłsudskiego Orderem Wojennym Virtuti Militari, który jest symbolem żołnierskiej chwały i świadectwem wybitnego męstwa. Taki Patron zobowiązuje, a dziedziczenie jego tradycji to zaszczyt dla całej społeczności. To szacunek dla naszych przodków i ich dokonań, źródło historycznej wiedzy i świadectwo kulturowej wrażliwości. To pielęgnowanie przekazywanych z pokolenia na pokolenie treści, które są ważne i warte zachowania obecnie i w przyszłości. Szczególnie tradycje oręża polskiego kształtują obywatelskie postawy tworząc więzi emocjonalne wynikające z szacunku do historii, symboli narodowych i wojskowych.

Pielęgnowanie i czerpanie z tradycji mądrości oraz siły sprzyja budowaniu odpowiedzialnej przyszłości narodu. Naturalnym adresatem tych działań jest młodzież. Wraz z dojrzałością obywatelską staje się ona strażnikiem naszego dziedzictwa, bo „takie będą Rzeczypospolite, jakie ich młodzieży chowanie”.

Zbliżający się zatem Jubileusz to nie tylko wielkie świętowanie, to również czas refleksji i wspomnień o ludziach i wydarzeniach, które zaważyły na losach naszej „małej ojczyzny”, jak również całego narodu.

Okolicznościom nadania szkole nowego patrona sprzyjała sytuacja polityczna Polski – upadek systemu komunistycznego i rozpoczynający się na przełomie lat 80. i 90. proces transformacji, który doprowadził do ujawnienia wielu faktów historycznych, do tej pory ukrywanych. W rezultacie tych zmian ustrojowych również w Cycowie światło dzienne ujrzała prawda o niezwykle ważnym wydarzeniu w historii miejscowości, a mianowicie zwycięskiej bitwie 7 Pułku Ułanów Lubelskich stoczonej pod Cycowem z bolszewikami 16 sierpnia 1920 r.

W tym czasie wyszła na jaw także prawda o ukrytym w ziemi pomniku upamiętniającym walki polsko-bolszewickie w latach 1918-1920. Dzięki inicjatywie emerytowanego nauczyciela, Edwarda Zienkowskiego, pomnik powrócił na swoje miejsce z nową płytą pamiątkową, na której umieszczono napis „Chwała bohaterom wojny polsko-bolszewickiej poległym w zwycięskiej bitwie na polach Gminy Cyców 15-16 sierpnia 1920 r.”

15 sierpnia 1990 r. społeczność Cycowa po raz pierwszy przy odnalezionym pomniku obchodziła 70. rocznicę bitwy pod Cycowem. Na cmentarzu wojennym z lat 1915 i 1920, gdzie spoczywają ułani polegli w bitwie, odczytano Apel Poległych.

Ujawnienie tych ważnych faktów z historii miejscowości, a także zorganizowana uroczystość 70. rocznicy bitwy cycowskiej, spowodowały duże zainteresowanie środowiska weteranów 7 Pułku Ułanów. Wówczas narodziła się myśl, aby Szkole Podstawowej w Cycowie nadać imię 7 Pułku Ułanów Lubelskich. Inicjatorom przyświecała myśl, że jedynie młodzież może stać się spadkobiercą jego chwalebnych tradycji, tak cenionych i godnych naśladowania.

W roku szkolnym 1991/1992 dyrekcja szkoły nawiązała kontakty z weteranami 7 Pułku Ułanów Lubelskich im. gen. K. Sosnkowskiego rozsianymi po całym świecie, m.in. rotmistrzem Krzysztofem Sroczyńskim – Prezesem Koła Weteranów 7 Pułku w Londynie, pułkownikiem Witoldem Szaniawskim – przedstawicielem Koła Londyńskiego na Kraj, rotmistrzem Aleksandrem Onyszko – weteranem 7 Pułku, pułkownikiem Aleksandrem Bielakiem – prezesem Stowarzyszenia Weteranów i ich Rodzin oraz Sympatyków 7 Pułku Ułanów Lubelskich w Warszawie.

Wspólne spotkania i rozmowy doprowadziły do podjęcia decyzji, że uroczystość nadania szkole imienia 7 Pułku Ułanów Lubelskich odbędzie się w dniu 23 czerwca 1992 r. W związku z tym młodzież szkolna została zobligowana do podjęcia szeregu prac, które wieńczył meldunek złożony w Kuratorium Oświaty w Chełmie o wykonaniu wszystkich zadań związanych ze zdobywaniem imienia i sztandaru, a mianowicie:

• poznanie historii 7 Pułk Ułanów Lubelskich,
• otoczenie opieką cmentarza wojennego oraz pomnika poświęconego bohaterom wojny polsko-bolszewickiej,
• nawiązanie korespondencji z weteranami 7 Pułku, przeprowadzenie konkursu ph. „Czy znasz Patrona szkoły?”,
• wykonanie wystawki przybliżającej młodzieży Patrona,
• zorganizowanie wycieczki do Muzeum 7 Pułku w Mińsku Mazowieckim.

Uroczystość nadania szkole imienia, która odbyła się 23 czerwca 1992 r., zgromadziła przedstawicieli władz szkolnych, lokalnych i wojewódzkich, przedstawicieli 7 Pułku Ułanów Lubelskich z Polski i różnych stron świata oraz licznie przybyłych mieszkańców Cycowa. Obecność tak znamienitych gości sprawiła, że podniosła atmosfera tamtego dnia na długo zapadła w pamięć i serca wszystkich uczestników.

Od tego wydarzenia, przez kolejne lata, społeczność szkoły wypracowała własne tradycje w oparciu o historię Patrona.

Jednym z najważniejszych wydarzeń w kalendarzu imprez szkolnych jest Dzień Patrona Szkoły – 7 Pułku Ułanów Lubelskich obchodzony w dniu Święta Pułku – 23 marca. Wszyscy uczniowie biorą udział w licznych i różnorodnych konkursach, których głównym celem jest propagowanie wiedzy o Patronie oraz popularyzowanie tradycji ułańskich i postaw patriotycznych.

Społeczność szkolna przejęła honorowy patronat i sprawuje opiekę nad cmentarzem wojennym z lat 1915-1920, na którym spoczywają m.in. polegli ułani 7 Pułku. Młodzież odwiedza także groby weteranów 7 Pułku oraz mogiłę zbiorową AK Jeleń na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.

Ponadto uczniowie uczestniczą w wycieczkach do miejsc pamięci Pułku oraz współtworzą szkolną Izbę Tradycji 7 Pułku – uroczyście otwartą w 2005 r. podczas obchodów 85. rocznicy bitwy pod Cycowem.

Zespół Szkół bierze aktywny udział w corocznych obchodach rocznicowych bitwy 7 Pułku Ułanów Lubelskich stoczonej pod Cycowem z bolszewikami w 1920 r.

W dniach 8-9.08.2010 r. społeczność szkolna aktywnie współorganizowała z Gminą Cyców oraz Starostwem Powiatowym w Łęcznej uroczyste obchody 90. rocznicy bitwy. Uroczystości przyciągnęły rzesze zainteresowanych mieszkańców gminy i okolic. Była to „żywa” lekcja historii, przybliżająca obrazy z przeszłości miejscowości i chlubnej historii polskiego oręża.

W listopadzie 2011 r. szkoła była jednym z inicjatorów i współorganizatorem uroczystości nadania Kompleksowi Boisk Sportowych w Cycowie zaszczytnego imienia Generała Broni Tadeusza Buka.

W zakresie rozwijania tradycji 7 Pułku Ułanów szkoła utrzymuje kontakty z weteranami i ich rodzinami oraz współpracuje z wieloma instytucjami, m.in. Towarzystwem Pamięci 7 Pułku Ułanów Lubelskich i Muzeum 7 Pułku w Mińsku Mazowieckim.

Szczególne miejsce w kontynuowaniu i pielęgnowaniu „obyczajów kawaleryjskich” zajmuje współpraca z 7 Dywizjonem Ułanów Lubelskich z Tomaszowa Mazowieckiego - współczesną jednostką, która w 1996 r. przyjęła imię, barwy, tradycje i symbole 7 Pułku Ułanów. Uroczystości rocznicowe bitwy pod Cycowem uświetniają dowódcy i Kompania Honorowa, przedstawiciele jednostki uczestniczą w najważniejszych wydarzeniach życia szkoły, m.in. w Dniu Edukacji Narodowej, obchodach Dnia Patrona, ponadto chętnie spotykają się z młodzieżą w ramach różnych prelekcji.

Młodzież kilkakrotnie gościła w jednostce, by poznać codzienne życie żołnierzy. Każdego roku przedstawiciele szkoły uczestniczą w uroczystościach Święta Pułku w Tomaszowie Maz. Natomiast uczniowie biorą udział w organizowanych z tej okazji Dniach Otwartych Koszar. Działania tego rodzaju spotkają się z bardzo pozytywnym przyjęciem młodych ludzi. Przede wszystkim integrują środowisko żołnierskie i młodzieży szkolnej. Bezpośredni kontakt z przedstawicielami wojska jest jedną z najlepszych form budowania społecznej akceptacji dla funkcji i zadań Wojska Polskiego i kreowania etosu służby wojskowej.

Uroczystości jubileuszowe, zaplanowane w dniu 23 czerwca 2012 r. o godz. 11.00, będą okazją do podsumowania tych 20 lat wychowania młodzieży w duchu tradycji Patrona 7 Pułku Ułanów Lubelskich, a także wspomnienia i podziękowania wszystkim, tym ważnym dla szkoły ludziom, bez których ogromnej pracy, inicjatywy i zaangażowania nie zapisalibyśmy tak interesujących kart historii.

Tekst: Marta Gawlińska.
Zdjęcia: archiwum szkoły.